رشد پوشالی و خیانت نمودارها
وقتی قرار شد دو ابرقدرت «جنگ سرد» یعنی آمریکا و شوروی تنش‌ها را مقداری کم کرده و زمینه آشنایی ملت‌های یکدیگر را فراهم کنند، تصمیم گرفتند آمریکا در شوروی و شوروی در آمریکا نمایشگاهی از پیشرفت‌ها و تکنولوژی‌های خود برگزار کنند. با توجه به فضای «جنگ ستارگان»، شوروی در آمریکا موشک‌ها و دستاوردهای فضایی و تکنولوژی‌های خود را به نمایش گذاشت، اما وقتی آمریکا می‌خواست در شوروی نمایشگاه برپا کند چه چیزی را آورد؟ نوشابه پپسی! رنگ مو و چیزهایی که به «زندگی روزمره» آدم‌ها مرتبط بود.
بعد ۴۰ سال از انقلاب، ار در و دیوار شهر بنر و پوستر آویزان است که این مقدار پیشرفت داشتیم. ماهواره به فضا فرستادیم و... ولی مردم در صف خرید گوشت با کارت ملی هستند.
مدیران و مسئولان جمهوری اسلامی برای نشان دادن «پیشرفت» ایران معمولا از دو آمار استفاده می‌کنند. اولی، همان ارقامی است که موسسه‌ها و مراکز تحقیقاتی خارجی(غربی!) با عنوان «شاخص» به صورت سالانه منتشر می‌کنند، دیگری مقایسه ایران قبل از انقلاب و بعد از انقلاب است. همیشه هم چند موضوع گزینش شده و محدود را می‌گویند که نشان می‌دهد ایران «پیشرفت» کرده است.
در نمونه اول، از نظر بانک جهانی فقر کاهش داشته، رشد GDP بالا بوده و..، اما شاخص‌های فساد، آزادی مطبوعات، موارد اجتماعی و.. را بیان نمی‌کنند. در اینجا یک نکته، نخست این‌که «رشد» در موارد مطلوب و کاهش در «مسائل نامطلوب» جهانی بوده و صرفا مربوط به یک کشور خاص نمی‌شود.
در نمونه دوم، به عنوان مثال بیان می‌شود تعداد بیمارستان در قبل از انقلاب این عدد بوده و بعد از انقلاب یک عدد بزرگ‌تر. یک نکته انحرافی اینجا وجود دارد، تعداد اعداد بعد از انقلاب، شامل اعداد و ارقام قبل از انقلاب هم می‌شود.
اوضاع ایرانِ بعد از انقلاب در بعضی موارد بهتر از قبل انقلاب است اما باید واقع‌بین باشیم. بیان کردن شاخص ایران در تولید علم اما نگفتن رتبه فلاکت ایران براساس همان مراکز تحقیقات خارجی یک مشکل را پدید می‌آورد، توهی به نام رشد. البه خیلی از آمارها هم عددسازی هستد.
تصویر بالا، نقاشی معروف رنه ماگریت به نام «این یک پیپ نیست» است. اما چرا یک پیپ نیست؟ چون تصویر و عکس یک پیپ است نه خود پیپ. نمودارها، اعداد و ارقام هم همین‌طور هستند. پیشرفت واقعی نیستند، عکس و تصوری از رشد را «نشان» می‌دهند.
هر قدر هم «شاخص» نمودارهای خطی بالا بروند و صعود کنند و به سقف آسمان هم بچسبند که رشد داشتیم، ولی «حال» مردم خوب نباشد و همه نگران و دغدغه «فردا» را داشته باشند (حتی قوت‌غالب روزانه)، و نتوان برای یک ماه از زندگی برنامه‌ریزی کرد (اگر دلار بگذارد)، تمام رشدها پوشالی هستند.