دیـتاویــز

زمانه‌ی غریبی است! از افشاگری اسنودن گرفته تا رسوایی فیس‌بوک که نشان می‌دهند دیگر چیزی به‌نام «حریم خصوصی» چندان معنا و مفهومی ندارد. گوگل همه‌چیزمان را می‌داند و حتی می‌تواند بگوید چه چیزی برای‌مان بهتر و خوشایندتر است. در مورد تلگرام هم سکوت می‌کنم که کمتر کسی حاضر است از نسخه‌های مشابه وطنی آن استفاده کند! هر جا چشم می‌چرخانی «برادر بزرگ» دنبالت است.

رمان یونی کامپ چیزی مثل «۱۹۸۴» جورج اورول و «دنیای قشنگ نو» هاکسلی است اما با حال و هوای تکنولوژی. شاید بتوان آن را ۱۹۸۴ دیجیتالی خواند.

آرمانشهر یا دقیق‌تر پادآرمانشهر یونی کامپ توسط ۵ کامپیوتر متحد به نام «یونی کامپ» کنترل می‌شود. هر کس بخواهد کاری انجام دهد باید با آن‌ها مشورت کند. همه جا توسط اسکنرها رصد می‌شوند و همه چیز تحت نظر «یونی کامپ» است...

این وبلاگ برای دانلود کتاب نیست، اما حال و هوای این روزها چیزی مثل روایت «یونی کامپ» را لازم دارد! اگر از سری «آینه‌های شکسته»(Black Mirror) لذت بردید، این رمان هم می‌تواند تسکینی باشد برای این روزگار تکنولوژی‌زده!

تقریبا سه سال پیش استیون پینکر آمارهایی را منتشر کرده بود(اینجا) که نشان می‌داد جهانِ امروز، صلح‌آمیزترین دوره‌ی خود را می‌گذارند.

این‌بار هم دوباره پینکر با توجه به کتاب جدید خود(با نام اینک روشنگری) و با همکاری بیل‌گیتس(سایت) در یک ویدئو نشان می‌‌دهد چگونه امید به زندگی در جهان رو به افزایش است و انسان‌ها در حال نبرد با مرگ هستند.

استیون پینکر، عزیز است و داده‌ها هم کاملا معتبر هستند اما یک نکته‌ای وجود دارد: بعضی از مردم اعتماد خود را به آمار از دست داده‌اند. می‌توانید مقاله «چگونه علم آمار اقتدار خود را از کف داد؟» را در اینجا مطالعه نمایید.

پی‌نوشت: توجه داشته باشید که از قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی داده‌های خود را ثبت و آرشیو می‌کردند و الان هم در اختیار عموم است. رونوشت به مسئولین محترم ج.ا.ا که آمار طلاق و ازدواج را هم محرمانه اعلام کردند.

لینک ویدئو در آپارات

سوشیال گراف‌ها (social graph) روابط میان افراد در یک شبکه اجتماعی را نشان می‌دهند، چه کسی با دیگری رابطه دارد. می‌توان این قضیه را در یک فیلم یا سریال هم نشان داد، این‌که کاراکترهای و شخصیت‌های داستان چه رابطه‌ای با هم دارند. قبلا کتاب آنا کارنینا را کار کرده بودم که تجربه جالبی بود.

همین کار را هم برای سریال شهرزاد که چند روز دیگر فصل دوم آن شروع می‌شود انجام دادم که می‌توانید اینفوگراف آن را مشاهده کنید.

به تازگی آزمایشگاه خبر گوگل (Google NewsLab) ابزار جدیدی برای مصورسازی داده و اطلاعات با نام Data Gif Maker ارائه کرده است. کار با این ابزار بسیار ساده و آسان بوده که در ادامه آن را با یک مثال مرور می‌نماییم:

سایت آینده‌بان در گزارشی(+)، ۱۰۰ مسئله‌ی اصلی ایران در سال۹۶ را گردآوری کرده است. گزارش خوبی بود اما به‌نظرم رسید اگر به‌صورت شبکه‌ای آورده شود، تاثیر بهتری خواهد داشت. یعنی الگوهای احتمالی را بتوان تعیین کرد. به عنوان مثال، نمی‌توان صحبت از فقر کرد اما مسائل اقتصادی و اجتماعی را نادیده گرفت، یعنی مسائل با هم رابطه دارند و جدا از هم‌دیگر نیستند.

متاسفانه منابع آموزشی بسیار کمی به زبان فارسی درباره دیتاژورنالیسم (Data Journalism) یا «روزنامه‌نگاری داده»(یا به‌صورت خلاصه داده‌نگاری) وجود دارد.

برای اولین‌بار توسط شبکه بین‌المللی روزنامه‌نگاران(IJNET) یک مجموعه آموزشی برای آشنایی با دیتا ژورنالیسم آماده شده است.

این مجموعه، ۶ ویدئو آموزشی، یک کتابچه راهنما و یک چک‌لیست برای روزنامه‌نگاران و علاقه‌مندان به داده‌نگاری دارد که به ترتیب زیر ارائه می‌شوند:

به‌کارگیری مصورسازی داده/اطلاعات چند مزیت عمده دارد:

۱.کاهش حجم داده‌ها

۲. تبدیل اعداد و ارقام به نمودار یا گراف

۳. مرور آسان داده‌ها و اطلاعات

۴. خواندن سریع داده‌ها

۵. پیدا کردن الگوهای احتمالی در داده‌ها از طریق نمودار

کلیپ زیر، صحبت‌های کارشناسان این حوزه درباره تاریخچه، نوع طراحی، حقیقت و... در مصورسازی اطلاعات را می‌گوید.

مباحث آموزشی زیادی در حوزه‌ی دیتاژورنالیسم و مصورسازی داده و اطلاعات هست که برای شروع، اصول طراحی نمودار آماده شده است.